گل لیلیوم ( سوسن )

گل ليليوم (   Lilium spp) دارای تنوع زیستی و تنوع رنگی بالا بوده که معمولا دارای گلهای معطر میباشند . گل ليليوم (سوسن) در زیر خاک دارای پیاز با فلسهای متعدد بوده که معمولاً در فصل تابستان گل می دهد , اما برخی از گونه‌های این گل در فصل بهار شروع به گل دهی می کند. پیاز این گیاه نسبت به سرما و یخ بندان بسیار مقاوم است. پیاز های بالغ می توانند ۷-۱۵ غنچه تولید کنند که قطر دهانه هر گل به ۱۶-۲۰ سانت و حتی بیشتر نیز می رسد. طول دوره رشد گل سوسن حدود ۷۰-۱۲۰ روز می باشد و ارتفاع ان به۷۵-۱۳۰ سانت می رسد.

در زبان فارسی به گل لیلیوم , گل سوسن می گویند و بیشتر برای تزئین و دکوراسیون به کار می رود. گل لیلیوم گیاهی گرمسیری است که در مناطق شمالی ایران کشت می شود و از جمله گل‌های کمیاب بشمار می رود. از گونه های بومی ایران می توان سوسن چهلچراغ را نام برد. نوعی دیگر از گل لیلیوم که گلهای سفید معطر تولید میکند و در شهرهای آذربایجان به گل «مریم» معروف است . رنگ‌های موجود در گل لیلیوم زرد، بنفش، نارنجی، قهوه ای، آجری و سفید و می باشد.

انواع گل‌های لیلیوم

گل های لیلیوم از خانواده لیلیاسه(Liliaceae) هستند. پیاز گل لیلیوم دارای برگ‌های کوتاه و ضخیم است که در نزدیکی ریشه قرار گرفته اند و دارای رنگ روشنی می‌باشند. ساقه از پیاز رشد می‌کند و گل‌های بزرگ و زیبایی بر روی ساقه شکل می‌گیرد. گل‌های لیلیوم شکل‌های متنوعی دارند، برخی از آن‌ها فنجانی شکل هستند، انواعی از آن‌ها زنگوله مانند می‌باشند و گلبرگ‌های وارونه دارند و برخی دیگر قیفی شکل هستند. گل‌های لیلیوم از گل های بسیار مناسب و زیبا و برای کاشت در باغ می‌باشند.

لیلیوم مارتاگون می‌تواند به ارتفاع 2 متر رشد کند. این گل‌ها بزرگ، معطر و به رنگ صورتی-بنفش هستند و خال‌های تیره روی گلبرگ‌های خود دارند. در هر گیاه حدودا 20 تا 40 گل تشکیل می‌شود که همه گل‌های بر روی ساقه رشد می‌کنند. سر گلهای آنان به سمت پایین خم هستند اما گلبرگها به سمت عقب خم می‌شوند , گاهی turk’s caps خوانده می‌شوند. محلی سایه با پوششی از مواد ارگانیک (مالچ) بر روی بستر کاشت را ترجیح می‌دهد. پیازهای این نمونه ترجیج می‌دهند سالها در یک مکان باقی مانده و جابجا نشوند.

 گل‌های لیلیوم با خاک تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد و در سایه جزیی بهترین رشد را دارد، البته در آفتاب هم به خوبی رشد می‌کند. این گل ها در رنگ‌های مختلف بنفش، نارنجی، قهوه‌ای زرد، آجری، سفید و ... می‌باشند. گل‌های لیلیوم در برابر بیماری‌ها و سرما مقاوم هستند.

 گل لیلیوم ترومپت شکل بومی چین است و رنگ آن سفید می‌باشد. این گل بسیار معطر و خوشبو بوده و گل‌های فراوانی تولید می‌کند. این گل در برابر بیماری‌های قارچی و ویروسی مقاومت بالایی دارد و برای باغبانان در سراسر جهان بسیار محبوب می‌باشد. ارتفاع گیاه به 2.5 متر هم می‌تواند برسد و طیف گسترده از رنگها از سفید تا ارغوانی را دارند به شکل معمول در اواسط تابستان گلدهی دارند. Regal lily در این گروه قرار می‌گیرند.

گل لیلیوم شرقی اندازه بزرگی دارد و چشم انداز بسیار زیبایی ایجاد می‌کند. قطر گل‌ها می‌تواند به 40 سانتی‌متر برسد ، در حالی که اندازه ساقه می‌تواند به اندازه 2 متر رشد کند.

لیلیوم هیبرید Asiatic hybrids  آمریکای شمالی گل‌های ظریف بسیار زیبا هستند که رنگ آمیزی غیرمعمولی و بسیار  زیبایی دارند و در برابر بیماری‌ها و سرما مقاومت بالایی دارند. طیف رنگی گسترده ازسفید تا قرمز بسیار تیره دارد که محبوبترین رنگ آنان زرد و نارنجی است , نمونه های جدید بر روی گلبرگها لکه های رنگین دارند و حدود 75 سانتیمتر ارتفاع می‌یابند. گلدهی این گروه به شکل طبیعی در اوایل الی اواسط تابستان است. این لیلیوم به سرعت در زیر خاک تکثیر می‌شود و هر 4-3 سال نیاز به تعویض گلدان دارد.

 Candidum hybridsگلدهی این انواع در اول تابستان روی می‌دهد . معمولا سفید و معطر هستند و اصطلاحا madonna lilies  نامیده می‌شود . پیاز آنان در عمقی به ارتفاع خود پیاز در خاک قرار می‌گیرد  و کاشت آن عمیق نیست.

Longiflorum hybrids شکل گل همانند یک شیپور بلند است و در گلفروشیها به کرات استفاده می‌شوند و به طور کل با نام سوسن عید پاک Easter lily نیز شناخته می‌شوند. رنگ گل معمولا سفید رنگ و البته زرد رنگ است و عطر خوشایندی دارد.

Lillium lancifolium حدود 90 الی 120 سانتیمتر ارتفاع دارند . گلها  زنگوله ای و آویخته هستند اما گلبرگها به عقب خم می شوند .بر روی هر ساقه گل تعداد گل قابل توجهی مثلا تا حدود 12 عدد تشکیل می شوند. این لیلیومها به لیلیوم ببری Tiger lily نیز معروف هستند.

 Oriental hybrids گلهای بزرگ و معطر دارد.  رنگهای زیبا از سفید خالص تا ارغوانی تیره دارد و معطر است . مکانهای نیمه سایه را ترجیح می‌دهد . خاک مکان کاشت پیازها نباید گرم شوند بنابراین کاربرد پوششی از مواد ارگانیک (مالچ)  بر روی سطح خاک محل کاشت توصیه می‌شود. گلهای این گروه به شکل طبیعی در اواسط تابستان شکوفا می شوند .

نحوه کاشت گل ليليوم(گل سوسن):

بسیاری از انواع گل لیلیوم در مناطق آب و هوایی سرد هم رشد می‌کنند بنابراین شما در زمستان نگرانی برای این گیاه نخواهید داشت. برای این که گل لیلیوم به خوبی رشد کند و تحت تاثیر بیماری‌ها قرار نگیرد باید شرایط مساعدی برای این گیاه فراهم نمود.

گل لیلیوم (گل سوسن) را به سه روش می توان تکثیر کرد :

1- ازطریق جدا نمودن پیازچه ها.

2- ازطریق فلس های پیاز.

3- از طریق بذر مورد کشت قرار می گیرد.

لیلیوم دارای یک پیاز بزرگ به همراه فلس های جداگانه است. که تکثیر آن نیز از طریق همین فلس های جداگانه قابل انجام است.

اگر بخواهیم بطور خلاصه اشاره ای به شیوه کاشت گلهای لیلیوم کنیم خوب است بدانید که ابتدا باید پیاز بزرگ گل را درون خاکی که از هر نظر برای رشد گل لیلیوم مناسب می باشد بگذارید. خاک مناسب برای لیلیوم خاکی است که استریل بوده و نسبت به آفت های گیاهی ضدعفونی شده باشد و همینظور مواد غذایی لازم برای رشد این گیاه را در خود داشته باشد. پس از مدتی مشاهده خواهید کرد که گیاه مورد نظر شروع به شرد برگ های کوچکی کرده که آنها را به عنوان برگ های اولیه ی این گل می شناسند. پس از مدت کوتاهی بلاخره ساقه اصلی که گل از آن رشد خواهد کرد پدیدار خواهد شد.

در روش کاشت پیازی ابتدا پیازها را در عمق 6 تا 20 سانتی خاک و در محلی نیمه سایه می‌کارند. گل لیلیوم برای رشد به خاک حاصلخیز دما، رطوبت، کود و آبیاری منظم و … نیازمند است همچنین در روش پیازی شما می‌توانید پیاز را در گلدانی مناسب به عمق 5 الی 10 سانتی بکارید.

در روش بذری نیز بذرهای را در عمق 2 الی 5 سانتی خاک می کارند و آبیاری می کنند تا جوانه بزند توجه داشته باشید که آب دهی بیش از حد به گیاه تأثیرات منفی دارد و گیاه مرطوب نگه داشته شود.

میزان نور مورد نیاز برای انواع لیلیوم متفاوت است. لیلیوم های هیبرید ترومپت شکل، آفتاب کامل را ترجیح می‌دهند. لیلیوم هیبرید آسیایی در مقابل نور کامل خورشید و در سایه جزیی قادر به رشد است. لیلیوم هیبرید شرقی بهترین رشد را در سایه جزیی دارد. لیلیوم هیبرید آمریکای شمالی در آفتاب کامل و سایه جزیی قادر به رشد است.

آماده سازی مکان کاشت

یک ماه قبل از کاشت پیاز گل لیلیوم، 30 سانتی‌متر از قسمت بالایی خاک را با کمپوست مخلوط کنید. اگر خاک به میزان کافی مواد مغذی نداشته باشد گل لیلوم به خوبی رشد نمی‌کند. در هر صورت باید به خاک کمپوست و یا پودر استخوان اضافه شود و به خوبی با خاک مخلوط گردد.

پیاز گل لیلیوم باید چند هفته قبل از پایان سرما (دمای 15 تا 16 درجه سانتی‌گراد) کاشته شود. در صورتی که خاک شما زهکشی خوبی ندارد مقداری شن به خاک اضافه کنید تا زهکشی خاک بهبود یابد. پیاز گل لیلیوم باید در گودالی به عمق دو برابر اندازه‌ای که دارد کاشته شود. نوک پیاز باید به سمت بالا قرار بگیرد و ریشه به سمت پایین باشد. بعد از قرار دادن پیاز گل لیلیوم در گودال، آن را با خاک بپوشانید. خاک را با دست جمع کنید و بعد از کاشت به خاک آب دهید. به یاد داشته باشید آب دهی بیش از حد به گل لیلیوم، تاثیر منفی بر پیاز گل دارد. خاک باید مرطوب نگه داشته شود.

در اطراف گیاه مالچ اضافه کنید تا رطوبت خاک حفظ شود و خاک بیش از حد گرم نشود. همچنین از رشد علف های هرز نیز جلوگیری می‌شود. مالچ را با 10 سانتی متر فاصله از پایه گیاه، روی خاک قرار دهید.

افزایش عمر گل ليليوم

تجربه نشان داده است که برای افزایش عمر لیلیوم میتوان اقدام به حذف قسمت نر گل کرد. ضمنا میتوانید مقدار کمی سرکه با اب آن اضافه نمایید که باز هم نتیجه خواهید گرفت .

نکات مهم در رابطه با گل لیلیوم

پس از کاشت گلهای لیلیوم نکته مهم دیگر در خصوص برداشت آن است که بهتر است زمانی که هنوز هوا به قدر کافی سرد نشده است اقدام به انجام این کار نمایید. و توجه داشته باشید که گل مراحل رویشی اش را تا انتها طی کرده باشد.

همانطوری که در ابتدای متن به آن اشاره کردیم گل های لیلیوم گل های به نسبت حساس و ویژه ای هستند که تحت شرایط خاصی رشد و تکثیر می بایند. بنابراین مراقبت از آنها امر مهم در حفظ سلامت این گیاه خواهد بود. حتما در گلفروشی ها گلهای لیلیوم بسیاری را دیده اید که رویشان لکه های قهوه ای رنگی قابل رویت است. این لکه ها یک بیماری مخصوص این گیاه هستند. بنابراین تمام نکاتی که لازم است برای مراقبت از گیاه لیلیوم خود در طول پرورشش به کار گیرید را به خوبی رعایت نمایید تا از ایجاد این لکه ای قهوه ای بر روی گل جلوگیری شود.